Ιδιότητες Σεληνίου

Το σελήνιο είναι ένα σπουδαίο ιχνοστοιχείο, απαραίτητο για την παραγωγή της γλουταθειόνης υπεροξειδάσης, ενός σημαντικότατου ενζύμου που βρίσκεται σε κάθε κύτταρο του σώματος μας.

Το σελήνιο υπάρχει στο κρέας, το ψάρι, το σιτάρι και το αλεύρι ολικής αλέσεως, τα αυγά, τη σόγια, το σκόρδο, το κρεμμύδι, το μπρόκολο, το alfalfa, τα φύκια κ.λ.π., η περιεκτικότητα όμως των τροφών σε σελήνιο ποικίλει πάρα πολύ, ανάλογα με το έδαφος από το οποίο προέρχονται. Έτσι εδάφη πλούσια σε σελήνιο δίνουν τροφές πλούσιες στο ιχνοστοιχείο αυτό, ενώ το αντίθετο συμβαίνει σε εδάφη φτωχά σε σελήνιο. Το γεγονός αυτό μπορεί να έχει καθοριστική σημασία για την υγεία των κατοίκων μιας περιοχής, δεδομένης της μεγάλης σημασίας του σεληνίου. Για παράδειγμα, τα εδάφη των ΝΔ Ηνωμένων Πολιτειών περιέχουν το χαμηλότερο επίπεδο σεληνίου σε όλες της ΗΠΑ. Ακριβώς, οι κάτοικοι των περιοχών αυτών παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό εγκεφαλικών επεισοδίων σε όλες της ΗΠΑ.

Ας σημειωθεί ότι το γάλα της θηλάζουσας γυναίκας δεν είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε σελήνιο (1,5-2mcg/100g), προφανώς όμως καλύπτει τις ανάγκες των βρεφών. Το αγελαδινό γάλα όμως, όντας 5-6 φορές φτωχότερο σε σελήνιο, ενδέχεται να συμβάλλει στη δημιουργία ενός εξασθενημένου ανοσοποιητικού συστήματος και στην ευκολότερη προσβολή του βρέφους από λοιμώξεις και άλλες ασθένειες.

Παρ΄ όλη την εξαιρετική σημασία του σεληνίου, το οποίο η εναλλακτική ιατρική το χρησιμοποιεί εδώ και δεκαετίες, ο FDA το αναγνώρισε μόλις το 1990 σαν ένα απαραίτητο για τον άνθρωπο ιχνοστοιχείο. Αυτό δείχνει για μια ακόμη φορά, ότι το κατεστημένο, ακόμη και όταν εκφράζεται από ένα μεγάλου κύρους οργανισμό, όπως ο FDA, έχει, συχνά, εξαιρετικά καθυστερημένα ανακλαστικά, όσον αφορά τις έρευνες και τα πορίσματα της διατροφικής, της ήπιας και, εν γένει, της εναλλακτικής ιατρικής.

 

 

Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του σεληνίου ταυτίζονται με εκείνες της γλουταθειόνης υπεροξειδάσης. Το ένζυμο αυτό σταματά την οξείδωση των λιπών, ιδιαίτερα της κακής (LDL) χοληστερίνης. Αυτό σημαίνει λιγότερο διαθέσιμο υλικό για το βούλωμα των αρτηριών, λιγότερα καρδιακά νοσήματα, λιγότερα εγκεφαλικά επεισόδια.

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι όπου υπάρχει καρδιακό νόσημα υπάρχει και ανεπάρκεια γλουταθειόνης υπεροξειδάσης, λόγω της ελλείψεως αρκετού σεληνίου για την παραγωγή της. Σε αυτό το σημείο μπορούν να παίξουν σπουδαίο ρόλο τα συμπληρώματα σεληνίου. Πράγματι, σύμφωνα με μια μελέτη του Ισραηλινού ερευνητή Dr Aviatan στο Rambam Medical Center της Χάιφας (1998) η χορήγηση συμπληρωμάτων σεληνίου οδήγησε σε μείωση της οξείδωσης της LDL κατά 46%, πράγμα που σημαίνει μείωση κατά του ήμισυ της χοληστερίνης που μπορεί να σχηματίσει αθηρωματική πλάκα.

Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι προληπτικές δυνατότητες του σεληνίου είναι πολύ μεγαλύτερες από τις θεραπευτικές, δεδομένου ότι όταν το καρδιαγγειακό σύστημα υποστεί ζημίες αυτές είναι δύσκολο να διορθωθούν.

Η ευεργετική όμως δράση του σεληνίου, λόγω των ισχυρών αντιοξειδωτικών του ιδιοτήτων, δεν σταματά εδώ: σε συνεργία με την βιταμίνη Ε ενισχύει το θυρεοειδή, το πάγκρεας, το συκώτι και το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ είναι πολύ χρήσιμο για τους αθλητές, αφού προστατεύει από μυϊκά προβλήματα που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες, οι οποίες εμφανίζονται μετά από έντονη άσκηση.

 

 

Σε δεκαετή κλινική μελέτη που έγινε από ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου της Αριζόνας με επικεφαλή τον Dr Larry Clark, δόθηκαν 200mcg σεληνίου σε 1312, κυρίως ηλικιωμένα, άτομα με προϊστορία καρκίνου του δέρματος.

Σκοπός της μελέτης ήταν να διαπιστωθεί αν το σελήνιο θα μπορούσε να προλάβει την επανεμφάνιση καρκίνου του δέρματος. Ως προς το σκέλος αυτό η μελέτη έδωσε απογοητευτικά αποτελέσματα, αφού τόσο η ομάδα που πήρε το σελήνιο, όσο και η ομάδα που πήρε το placebo είχαν περίπου τα ίδια ποσοστά επανεμφάνισης καρκίνου του δέρματος.

Όταν όμως οι ερευνητές μελέτησαν όλα τα στατιστικά στοιχεία διαπίστωσαν με έκπληξη ότι η ομάδα που λάμβανε το σελήνιο παρουσίασε μειωμένο ποσοστό απειλητικών για τη ζωή καρκίνων κατά 37%, ενώ το συνολικό ποσοστό θανάτων ήταν κατά 52% μειωμένο στην ομάδα του σεληνίου, σε σχέση με την ομάδα placebo.

Ειδικότερα, η ομάδα που έπαιρνε σελήνιο παρουσίασε 46% λιγότερες περιπτώσεις καρκίνου των πνευμόνων, 62% λιγότερους καρκίνους του παχέος εντέρου, 67% λιγότερους καρκίνους του οισοφάγου και 72% λιγότερους καρκίνους του προστάτη (JAMA, 1996,276: 1957-1963). Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώθηκαν το Νοέμβριο του 1997, όταν το Διεθνές Επιδημιολογικό Ινστιτούτο δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας μακροχρόνιας μελέτης για την αποτελεσματικότητα των βιταμινών και μεταλλικών συμπληρωμάτων.

Σύμφωνα με τη μεγάλη αυτή έρευνα, στην οποία έλαβαν μέρος 30.000 άτομα, η λήψη σεληνίου μαζί με βιταμίνη Ε μειώνει αισθητά, τόσο τους κινδύνους εμφάνισης καρκίνου, όσο και τους θανάτους από καρκίνο.

Μια άλλη μελέτη που έγινε στην Κίνα έδειξε ότι τα άτομα που λαμβάνουν 200mcg σεληνίου για 4 χρόνια παρουσίασαν σημαντικά μειωμένα ποσοστά πρωτογενούς καρκίνου του ήπατος, σε σχέση με την ομάδα ελέγχου που δεν λάμβανε το σελήνιο.

Οι παρακάτω, καθώς και άλλες μελέτες, κάνουν μερικούς ερευνητές να υποθέτουν ότι ο ρόλος τους σεληνίου είναι κατά κύριο λόγο προληπτικός, κι ότι από τη στιγμή που εμφανιστεί ο καρκίνος το σελήνιο δεν μπορεί να σταματήσει την ανάπτυξη του, ίσως όμως μπορεί να την επιβραδύνει.

 

 

 Σύμφωνα με συνεχώς αυξανόμενες ενδείξεις, το σελήνιο έχει μια σειρά ακόμη προληπτικές και θεραπευτικές ιδιότητες, οι οποίες όμως χρειάζονται περαιτέρω έρευνα για να τεκμηριωθούν επαρκώς.

 

Μια μελέτη έγινε στη Σκοτία με 64 άνδρες εκ των οπίων οι μισοί περίπου είχαν το ρόλο της ομάδας ελέγχου (ομάδα Placebo). Όλοι είχαν χαμηλά επίπεδα σεληνίου.

Στο τέλος της μελέτης, μετά από δύο χρόνια, η ομάδα που λάμβανε σελήνιο παρουσίαζε αυξημένη κινητικότητα σπέρματος, σε σχέση με την ομάδα Placebo, ενώ πέντε άτομα της ομάδας τεκνοποίησαν σε σχέση με κανένα της ομάδας Placebo.

 

 

Μια περίπτωση που επιβεβαιώνει τους παραπάνω ερευνητές είναι στην πρώην Γιουγκοσλαβία, όπου οι εργάτες που δουλεύουν τον υδράργυρο φαίνεται να έχουν ελάχιστες επιπτώσεις από την υπερέκθεση στο τοξικότατο αυτό μέταλλο, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας των εδαφών (και, κατά συνέπεια και των τροφών) της Γιουγκοσλαβίας σε σελήνιο. Ας σημειωθεί εδώ ότι, σύμφωνα με μια υπόθεση, μια από της κύριες αιτίες της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι η συσσώρευση στον οργανισμό τοξικών μετάλλων. Πράγματι η πάθηση αυτή είναι αυξημένη σε περιοχές φτωχές σε σελήνιο.

 

 

 Μελέτες έχουν δείξει ότι συνεχής λήψη για μεγάλο χρονικό διάστημα 500 – 700mcg σεληνίου δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα τοξίκωσης. Πιθανόν το ίδιο να συμβαίνει και για αρκετά μεγαλύτερες δοσολογίες, όπως 1000 ή 2000 mcg, όμως θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι τα νούμερα αυτά μπορεί να είναι πολύ μικρότερα για άτομα που ζουν σε εδάφη πλούσια σε σελήνιο.