ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

"Προβιοτικά", οι ακούραστοι γαλακτοβάκιλλοι

Προβιοτικά ονομάζουμε τους φιλικούς μικροοργανισμούς του εντέρου που παίζουν ένα θετικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας. Η λέξη είναι βέβαια ελληνική και υποδηλώνει μια αντίθεση με τα αντι-βιοτικά, κατάφαση ζωής.

Τα βακτήρια του εντέρου είναι τόσα πολλά σε αριθμό, ώστε είναι περισσότερα από το σύνολο των κυττάρων του οργανισμού! Υπάρχουν περισσότερα από 400 είδη στο γαστρεντερικό που ζυγίζουν 1,5 Kgr και εργάζονται ακατάπαυστα από τον στοματικό βλεννογόνο μέχρι το ορθό.

Η ισορροπημένη βακτηριακή χλωρίδα, δηλαδή ο ικανός αριθμός φιλικών σε σχέση με το σύνολο των βακτηρίων, είναι προϋπόθεση για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού.

Αν τα εν δυνάμει βλαβερά βακτήρια επικρατήσουν και σταθεροποιηθούν στο έντερο σε βάρος των φιλικών, γίνονται πηγή σοβαρών προβλημάτων υγείας, που πιθανά εκδηλώνονται στην αρχή με τη μορφή διάρροιας και πόνους στο γαστρεντερικό.

Η μικροχλωρίδα παίζει ουσιαστικό ρόλο στην αμυντική λειτουργία, την πέψη και απορρόφηση της τροφής, στη ρύθμιση της χοληστερίνης, την αποτοξίνωση του οργανισμού, τον έλεγχο βλαβερών ουσιών. Βελτιώνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα παράγοντας αντιμικροβιακές ουσίες.

Τα βακτήρια επίσης, αυξάνουν την απορρόφηση του ασβεστίου, σημαντικό για την πρόληψη της οστεοπόρωσης. Παράγουν Β βιταμίνες, υποστηρίζουν την καλή λειτουργία του ήπατος, προλαμβάνουν μυκητιάσεις και την ανάπτυξη του ελικοβακτηρίδιου.

Η ευαίσθητη ισορροπία του εντέρου διαταράσσεται συχνά από παράγοντες όπως η κακή διατροφή, η λήψη αντιβιοτικών και άλλων φαρμάκων, με αποτέλεσμα ένα πλήθος προβλημάτων υγείας, που τα περισσότερα σχετίζονται με πεπτικές διαταραχές, διάρροια, κολίτιδα, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, αλλεργίες και μυκητιάσεις. Καταστάσεις που σχετίζονται με χαμηλά επίπεδα φιλικών βακτηρίων θεωρούνται επίσης η ακμή, η ψωρίαση, εκζέματα, σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, αρθρίτιδες, κολικοί στα βρέφη, απώλεια βάρους.

Γυναίκες που κάνουν χρήση αντισυλληπτικών και άτομα που έχουν προβλήματα ακμής, αποτελούν προτεινόμενες ομάδες για χρήση συμπληρωμάτων με προβιοτικά.

Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα προβιοτικά σαν θεραπευτικοί παράγοντες είναι οι γαλακτοβάκιλοι και τα bifido-βακτήρια (Lactobacillus acidophilus, Bifidus casei, Bifidus longum, Bifidus infantis κλπ).

Οι γαλακτοβάκιλλοι έχουν την ιδιότητα να μειώνουν το Ph του περιβάλλοντός τους, μετατρέποντας τα σάκχαρα σε λακτικό οξύ, έτσι παρεμποδίζουν την ανάπτυξη ορισμένων παθολογικών παραγόντων.

Ο Lactobacillus acidophilus, το πρώτο γένος βακτηρίων που πιστοποιήθηκε η ευεργετική του δράση, βρέθηκε στο γιαούρτι και χρησιμοποιήθηκε την δεκαετία του 1920 στην Αμερική, τόσο σε καταστάσης διάρροιας, όσο και σε δυσκοιλιότητα. Μάλιστα, τότε το γιαούρτι θεωρήθηκε υπεύθυνο στις ΗΠΑ για την μακροβιότητα που παρουσίαζαν οι Ανατολικοευρωπαίοι, που παραδοσιακά το είχαν σαν βασικό στοιχείο της διατροφής τους.

Το 1908, ο Elie Metchnikoff, βραβευμένος με βραβείο Nobel, ερευνητής στο ινστιτούτο Pasteur, παρατήρησε ότι στην καθυστερημένη τότε Βουλγαρία, ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων ξεπερνούσε τα 100 χρόνια ζωής, γεγονός που το απέδωσε στη μεγάλη κατανάλωση γιαουρτιού. Έτσι βρέθηκε ο Lactobacillus bulgaricum. Εκείνη εξάλλου την εποχή, διατυπώθηκε από ιατρικούς κύκλους η άποψη ότι το έντερο σχετίζεται με την αποτοξίνωση του οργανισμού και προφυλάσσει στη συνέχεια το αίμα από την κυκλοφορία τοξινών που σχετίζονται με τη γήρανση του οργανισμού. Το 1950 ο Lactobacillus acidophilus χρησιμοποιήθηκε από την ιατρική έρευνα για την αντιμετώπιση των παρενεργειών από αντιβιοτικά για την εντερική χλωρίδα.

Διαφορετικά είδη γαλακτοβάκιλλων ανταποκρίνονται σε διαφορετικό βαθμό σε ορισμένες καταστάσεις (διάρροια ταξιδιωτών, δυσκοιλιότητα κτλ) και δρουν με διαφορετικούς τρόπους. Παράγουν μεταβολίτες που παρεμποδίζουν ή ανταγωνίζονται την ενδογενή χλωρίδα και επικολλώνται στο εντερικό επιθήλιο, ώστε να μην απομακρυνθούν από τις περισταλτικές κινήσεις του εντέρου.

Η σημασία μιας υγιούς εντερικής χλωρίδας γίνεται πιο σημαντική σε περιόδους stress, χημειοθεραπειών, λήψης φαρμάκων, αλλά ακόμη και ορισμένων φυτών που είναι ισχυρά αντιμικροβιακά, σαν το σκόρδο και την εχινακέα.